مشوق ها و تسهیلات سامانه مودیان

در عصر دیجیتال، نظام ‌های مالیاتی جهان در حال گذار از روش ‌های سنتی به سمت حکمرانی داده‌ محور و هوشمند هستند. در ایران، قانون پایانه ‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی به عنوان نقشه ‌راه این تحول، با هدف ایجاد شفافیت در مبادلات اقتصادی، گسترش پایه مالیاتی و مقابله با فرار مالیاتی به تصویب رسیده است. با این حال، قلب تپنده این قانون، نه در اجبارهای آن، بلکه در مشوق ‌ها و تسهیلات هوشمندانه‌ ای است که برای جلب مشارکت داوطلبانه مودیان و حتی مصرف ‌کنندگان نهایی طراحی شده است. این مشوق ‌ها که از آنها به عنوان سیاست چماق و هویج یاد می ‌شود، درصدد هستند تا با کاهش هزینه‌ ها و پاداش ‌دهی به رفتارهای شفاف، زمینه ‌ساز تحولی اساسی در فرهنگ مالیاتی کشور شوند.

تحلیل مشوق ‌ها و تسهیلات سامانه مودیان

مشوق ‌های این قانون را می ‌توان در چند محور اصلی، همسو با گروه‌ های مختلف ذی ‌نفع، دسته ‌بندی نمود:

• مشوق‌ های مستقیم مالی
• جلب مشارکت عمومی
• تسهیلات اداری
• بخشودگی و تعلیق جرایم

مشوق‌ های مستقیم مالی

این مشوق، بارزترین و ملموس ‌ترین پاداش برای مودیان است که خود به دو گروه تقسیم می ‌شود:

1. فعالان اقتصادی مشمول مالیات بر ارزش افزوده:

این گروه از پاداش همکاری بهره‌ مند می‌ شوند که به دو روش محاسبه و مبلغ کمتر ملاک عمل قرار می ‌گیرد:

• معادل ۱٪ از کل فروش دوره مالیاتی
• معادل ۲۰٪ از مالیات بر ارزش افزوده پرداختی همان دوره

این پاداش دارای سقف مشخصی است و به صورت کسر از بدهی مالیاتی دوره بعد اعمال می‌ شود.

2. فعالان اقتصادی غیرمشمول مالیات بر ارزش افزوده:

قانونگذار برای این گروه که عموماً مشاغل کوچک و متوسط هستند، پاداش را به مالیات بر درآمد (عملکرد) آنان مرتبط ساخته است. به بیان دیگر پاداش تعلق‌ گرفته به این مودیان، مستقیماً از مالیات بر درآمد آنان کسر می‌ شود. با این حال، برای جلوگیری از سوء استفاده، سقف این پاداش حداکثر ۵۰٪ از مالیات بر درآمد اعلام‌ شده توسط خود مودی است.

جلب مشارکت عمومی

این نوآوری قانون، مصرف ‌کننده را به ناظر داوطلب تبدیل می ‌کند. با ایجاد تقاضا برای فاکتور رسمی، سیستم به صورت خودکار گسترش می ‌یابد.

• مکانیسم اجرایی: به ازای هر ۱۰ فاکتور الکترونیک صادرشده از پایانه‌ های فروشگاهی، یک فاکتور به قید قرعه انتخاب می ‌شود.
• جایزه: برنده قرعه ‌کشی، معادل دو برابر مبلغ ارزش افزوده پرداختی روی آن فاکتور را به عنوان جایزه نقدی دریافت می ‌کند که به حساب بانکی او واریز می‌ شود.
• معافیت مالیاتی: این جایزه، تا سقف مشخص ‌شده در قانون از پرداخت مالیات معاف است.

تسهیلات اداری

این بخش از مشوق‌ ها که گاهی از پاداش نقدی نیز ارزشمندتر هستند، به کاهش موانع اداری و ایجاد آرامش خاطر برای مودی می ‌پردازند.

• پذیرش اظهارنامه بدون رسیدگی:

بر اساس ماده ۱۹ قانون، اگر مودی تمام تکالیف خود در سامانه مودیان را به درستی انجام دهد، سازمان امور مالیاتی موظف است اظهارنامه مالیاتی وی را با اطلاعات درج ‌شده در سامانه مودیان تطبیق دهد. در صورت عدم وجود مغایرت، اظهارنامه بدون نیاز به هیچ گونه رسیدگی، بازرسی یا حسابرسی حضوری پذیرفته می ‌شود. این امر، فرآیند پرتنش و زمانبر حسابرسی را برای مودیان حذف می‌ کند.

• معافیت از ارسال دفاتر و اسناد حسابداری:

مودیانی که از نرم ‌افزارهای حسابداری مورد تأیید کارگروه سامانه مودیان استفاده کرده و تمام تکالیف قانونی خود را انجام دهند، از ارسال فیزیکی دفاتر قانونی (کل و روزنامه) و اسناد محاسباتی معاف هستند. این امر، بار اداری و هزینه‌ های مرتبط با چاپ و ارسال را به شدت کاهش می ‌دهد.

بخشودگی و تعلیق جرایم

قانون با درنظرگیری بار جرایم معوقه برای بسیاری از مودیان، راهکاری برای حل این معضل پیش ‌بینی کرده است.

• ماده ۲۱ قانون: این ماده به سازمان امور مالیاتی اجازه می ‌دهد تا بدهی اصلی مالیات بر ارزش افزوده سال ‌های قبل از ۱۳۹۷ را قطعی کرده و تمام جرایم مرتبط با آن را به مدت ۳ سال معلق نماید.
• شرط تبدیل تعلیق به بخشودگی: اگر مودی در طول این ۳ سال، هیچ گونه تخلفی از ماده ۹ قانون (تکالیف مربوط به نصب و استفاده از پایانه فروشگاهی و اعلام صحیح معاملات) مرتکب نشود، کلیه جرایم معلق شده، به طور کامل بخشیده می ‌شوند. این سیاست، انگیزه ‌ای قدرتمند برای بازگشت مودیان متخلف به چرخه اقتصاد است.

مشوق ها و تسهیلات تا چه میزان بر جامعه تاثیر گذار هستند؟

موفقیت نهایی این سیستم، منوط به دو عامل کلیدی است: اول، اطلاع ‌رسانی و آگاهی‌ بخشی مستمر به مودیان درباره این مزایا، به گونه‌ ای که هزینه‌ ها برای آنان کمتر از هزینه ‌های تخلف از قانون نمایان شود.

دومین عامل اجرای منصفانه، شفاف و قاطع قانون توسط سازمان امور مالیاتی است به طوری که مودیان به طور ملموس، مزایای عمل به قانون را درک کنند. در صورت تحقق این دو شرط، سامانه مودیان می ‌تواند به عنوان موتور محرک شفافیت و توسعه اقتصادی پایدار در ایران ایفای نقش کند.

جمع بندی

مشوق ‌ها و تسهیلات مندرج در قانون سامانه مودیان، نشان‌ دهنده گذار از یک نگاه صرفاً تنبیه ‌محور به یک نگاه تشویق ‌محور و مشارکت جو در نظام مالیاتی ایران است. این قانون با بهره ‌گیری از یک بسته جامع که شامل مشوق مالی مستقیم (پاداش همکاری)، مشارکت‌ دهی اجتماعی (قرعه ‌کشی)، تسهیلات اداری گسترده (معافیت از ارسال دفاتر و پذیرش بدون رسیدگی) و راهکارهای حل ‌و فصل اختلافات گذشته (تعلیق و بخشودگی جرایم) است، سعی در ایجاد یک بازی برد-برد برای تمامی بازیگران عرصه اقتصاد دارد.

 

پرسش و پاسخ

• هدف اصلی قانون سامانه مودیان چیست؟

هدف اصلی، ایجاد شفافیت در معاملات اقتصادی، گسترش پایه مالیاتی و مبارزه با فرار مالیاتی از طریق ثبت الکترونیکی و اجباری فاکتورها است.

 

• برای مصرف‌ کننده نهایی چه مشوقی در نظر گرفته شده است؟

یک قرعه ‌کشی بر اساس فاکتورهای الکترونیکی مشوق مصرف کننده نهایی است. برندگان معادل دو برابر مبلغ ارزش افزوده پرداختی خود را به عنوان جایزه نقدی و معاف از مالیات دریافت می ‌کنند.

 

• قانون در زمینه جرایم مالیاتی گذشته چه راهکاری ارائه می ‌دهد؟

بر اساس ماده ۲۱، برای مودیان متخلفی که به سیستم بپیوندند، جرایم معوقه سال ‌های قبل به مدت ۳ سال معلق و در صورت عدم تخلف در این مدت، کاملاً بخشیده می ‌شود.

 

 

جهت اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در مدیریار ارم به شماره 09022264672 در تماس باشید.