09022264672 
info@modiryaar.com 
در اکوسیستم پیچیده بازار کار، رابطه میان کارفرما و کارمند تنها به حقوق ماهانه خلاصه نمی‌شود. قوانین کار با درنظرگرفتن ابعاد مختلف معیشت کارکنان، مجموعه‌ای از مزایای اجباری ماهانه و سالانه را تعریف کرده‌اند که پرداخت آنها نه لطف کارفرما، بلکه حقی قانونی و غیرقابل‌اغماض است. این مزایا که شامل مواردی از قبیل حق مسکن، حق اولاد و در نهایت عیدی پایان سال است، هدفی دوگانه را دنبال می‌کنند: از یک سو، تضمین حداقلی رفاه برای نیروی کار و خانواده‌اش و از سوی دیگر، ایجاد انگیزه و افزایش بهره‌وری در سازمان.
در ادامه به تشریح دقیق این مزایا، مبانی قانونی، نحوه محاسبه مزایا و عیدی و تأثیرات کلان آنها بر اقتصاد کار می‌پردازیم.
مزایای اجباری ماهانه چیست؟
مزایای اجباری ماهانه، مبالغی هستند که کارفرما موظف است علاوه بر حقوق پایه، به کارگران و کارمندان تحت پوشش قانون کار پرداخت کند. این مزایا به‌عنوان یک مکانیزم حمایتی، بخشی از هزینه‌های زندگی را پوشش می‌دهند.
- حق بیمه تأمین اجتماعی: طبق قانون، کارفرما موظف است ۲۳ درصد از مبلغ حقوق و مزایا را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کند، درحالی‌که ۷ درصد باقیمانده از حقوق کارگر کسر می‌شود. این مشارکت، پوشش‌های مهمی مانند درمان، بیکاری و بازنشستگی را برای کارگر به ارمغان می‌آورد .
- حق مسکن و بن کارگری: این دو مورد، به‌عنوان کمک‌هزینه برای تأمین بخشی از هزینه‌های اساسی زندگی مانند مسکن و خوراک در نظر گرفته می‌شوند. مبلغ دقیق این موارد سالانه توسط نهادهای ذی‌صلاح مانند شورای‌عالی کار تعیین و اعلام می‌گردد.
-
حق اولاد: کارگرانی که حداقل ۷۲۰ روز سابقه بیمه تأمین اجتماعی داشته و دارای فرزند زیر ۱۸ سال باشند، مشمول دریافت این حق هستند. میزان حق اولاد برای هر فرزند، معادل سه برابر حداقل مزد روزانه است.
-
سنوات (پاداش پایان کار): سنوات که معمولاً در پایان همکاری پرداخت می‌شود، پاداشی معادل یک ماه حقوق پایه به‌ازای هر سال خدمت است و به‌عنوان ذخیره‌ای برای دوران پس از کار محسوب می‌گردد.
عیدی و پاداش در قانون اداره کار
عیدی و پاداش سالانه، یکی از مهم‌ترین و محسوس‌ترین مزایای پایان سال برای کارکنان است. پرداخت این مبلغ بر اساس قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران مصوب ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی اجباری است.
1. مبنای محاسبه عیدی و پاداش:
مبنای محاسبه عیدی، آخرین مزد کارگر است. در کارگاه‌های دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل، مزد گروه و پایه و در واحدهای فاقد طرح، مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به‌تبع شغل مبنا قرار می‌گیرند. نکته حائز اهمیت این است که مزایای رفاهی مانند کمک عائله‌مندی، بن و مسکن در این محاسبه لحاظ نمی‌شوند .
2. فرمول و سقف پرداخت عیدی و پاداش:
طبق قانون، حداقل عیدی هر کارگر معادل ۶۰ روز از آخرین مزد او است. این مقدار همچنین نباید بیشتر از حقوق سه ماه باشد.
برای کارکنانی که کمتر از یک سال در کارگاه فعالیت داشته‌اند، عیدی به نسبت مدت کارکرد محاسبه می‌شود. فرمول کلی به این صورت است که حقوق ماهانه در تعداد ماه‌های کاری ضرب و سپس بر ۱۲ تقسیم می‌شود.
مالیات بر عیدی کارکنان چه مقدار است؟
عیدی نیز مانند سایر درآمدها، مشمول مقررات مالیاتی است؛ گرچه با معافیت‌های مشخصی همراه است. برای محاسبه مالیات، سقف مالیات عیدی از عیدی دریافتی کسر شده و مابقی مشمول ۱۰ درصد مالیات می‌شود. لازم به ذکر است که به گفته مقامات سازمان تأمین اجتماعی، از عیدی بازنشستگان این سازمان هیچ مالیاتی کسر نمی‌شود.
دامنه شمول و پوشش قانونی مزایای اجباری و عیدی
قوانین مربوط به مزایای اجباری و عیدی، طیف وسیعی از کارکنان را پوشش می‌دهد. این مقررات شامل حال کلیه کارگران مشمول قانون کار، اعم از قرارداد دائمی، موقت، پاره‌وقت، کار معین و فصلی بوده و بخش دولتی یا خصوصی‌بودن کارگاه تأثیری در آن ندارد. حتی کارگرانی که در طول سال به هر دلیلی (از جمله استعفا، اخراج یا بازنشستگی) رابطه کاری‌شان قطع می‌شود، به نسبت مدت کارکرد خود مستحق دریافت عیدی هستند.
تأثیرات اقتصادی - اجتماعی و نقش نظارتی دولت
پرداخت به‌موقع و کامل این مزایا، اثرات قابل‌توجهی فراتر از رضایت فردی کارکنان به دنبال دارد:
عدالت توزیعی: با تزریق درآمدی مشخص در پایان سال، به کاهش شکاف طبقاتی و توزیع عادلانه‌تر ثروت کمک می‌شود.
انگیزه و بهره‌وری: اطمینان از حمایت قانونی و مالی، باعث افزایش انگیزه، وفاداری و بهره‌وری نیروی کار می‌شود .
تقاضای کل: این منابع مالی، با افزایش قدرت خرید جامعه، به رونق چرخه اقتصادی و رشد کسب‌وکارها منجر می‌گردند.
در این میان، دولت از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین حداقل میزان عیدی و نظارت بر اجرای دقیق قوانین توسط کارفرمایان ایفا می‌کند. در صورت عدم پرداخت، کارگران می‌توانند از طریق مراجع قانونی مانند اداره کار، حقوق خود را پیگیری نمایند.
جمع‌بندی
مزایای اجباری ماهانه و عیدی کارمندان، تنها یک دستمزد اضافی نیستند، بلکه سنگ بنای یک رابطه کاری متعادل و عادلانه محسوب می‌شوند. این مزایا که ریشه در قوانین پیشرو و اجتماعی دارند، باهدف حمایت از کرامت نیروی کار و خانواده‌اش طراحی شده‌اند. آگاهی کامل کارگران و کارفرمایان از جزئیات این قوانین، از یک سو مانع از تضییع حقوق می‌شود و از سوی دیگر، به ایجاد فضایی با اعتماد متقابل و بهره‌ور در سازمان‌ها می‌انجامد. در نهایت، رعایت این اصول نه‌تنها یک تکلیف قانونی، بلکه سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای برای توسعه پایدار و سلامت اقتصاد ملی است.
پرسش و پاسخ
- اگر کارفرما عیدی یا مزایا را پرداخت نکند، چه اقداماتی می توان انجام داد؟
کارگران می توانند از طریق اداره کار و مراجع قضایی مربوطه، جهت احقاق حق خود اقدام کنند. چرا که عدم پرداخت این مزایا تخلف از قانون کار محسوب می شود.
- حق ماموریت و اضافه کاری در دسته مزایای اجباری قرار می گیرند؟
بله. حق ماموریت و اضافه کاری هم از مزایای اجباری هستند.
جهت اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در مدیریار ارم در تماس باشید.