محاسبه مالیات سود سپرده بانکی برای اشخاص حقیقی و حقوقی

سپرده‌گذاری در بانک همیشه به‌عنوان یکی از امن‌ترین روش‌های حفظ سرمایه شناخته می‌شود.

بسیاری از افراد و شرکت‌ها با هدف کسب سود بدون ریسک، مبالغی از سرمایه‌شان را به حساب‌های سپرده کوتاه‌مدت یا بلندمدت منتقل می‌کنند.

اما در این مسیر، موضوع مهمی که معمولاً نادیده گرفته می‌شود، مالیات بر سود سپرده بانکی است. قانونی که به‌طور مستقیم بر مقدار سود دریافتی شما تأثیر می‌گذارد و عدم آگاهی از آن ممکن است باعث اشتباه در محاسبات مالی‌تان شود.

 

اهمیت شناخت مالیات بر سود سپرده

در ظاهر ممکن است تصور شود که سود بانکی، درآمدی کامل و بدون کسری است.

اما در واقعیت، بخش قابل توجهی از این سود توسط بانک به نمایندگی از سازمان امور مالیاتی کسر می‌شود.

اگر اطلاع کافی از نرخ‌ها، فرمول‌ها و تفاوت‌های بین اشخاص حقیقی و حقوقی نداشته باشید، ممکن است تصور کنید که سود شما کمتر از حد انتظار بوده یا اشتباهی صورت گرفته است.

بنابراین شناخت درست این قانون، برای هر سپرده‌گذار حرفه‌ای یا حتی شخص عادی ضروری است.

 

تفکیک بین اشخاص حقیقی و حقوقی در مالیات

قانون‌گذار در ایران برای مالیات‌گیری از سود سپرده، میان اشخاص حقیقی و حقوقی تفاوت قائل شده است. اشخاص حقیقی همان افراد معمولی هستند که حساب بانکی شخصی دارند.

اشخاص حقوقی شامل شرکت‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات حقوقی ثبت‌شده هستند.

دلیل این تفکیک، تفاوت در ساختار درآمدی و حسابداری این دو گروه است. به همین خاطر، نرخ و نحوه محاسبه مالیات برای این دو دسته متفاوت طراحی شده است.

نرخ مالیات برای اشخاص حقیقی

طبق ماده ۱۰۶ قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقیقی موظف‌اند ۳۰ درصد از سود سپرده خود را به‌عنوان مالیات بپردازند.

این عدد به‌صورت خودکار و علی‌الحساب توسط بانک کسر می‌شود و در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد.

برای مثال، اگر شما به‌عنوان یک فرد عادی ۱۰ میلیون تومان سود سپرده دریافت کنید، در واقع ۷ میلیون آن را دریافت می‌کنید و ۳ میلیون تومان مالیات از قبل کسر شده است.

 

نرخ مالیات برای اشخاص حقوقی

اشخاص حقوقی مانند شرکت‌ها و مؤسسات تجاری طبق ماده ۱۰۷ همین قانون، ۲۰ درصد از سود سپرده خود را به‌عنوان مالیات پرداخت می‌کنند.

این کاهش نسبت به اشخاص حقیقی به دلیل ماهیت حسابداری و شفافیت درآمدی شرکت‌هاست.

یعنی اگر شرکتی ۲۰ میلیون تومان سود از یک سپرده بانکی داشته باشد، ۴ میلیون آن به‌عنوان مالیات کسر می‌شود و ۱۶ میلیون سود خالص به حسابش واریز می‌شود.

فرمول محاسبه مالیات سود سپرده بانکی

فرمول محاسبه بسیار ساده است. ابتدا باید سود ناخالص را محاسبه کنید که حاصل ضرب مبلغ سپرده در نرخ سود است. سپس این عدد را در ضریب مربوط به نوع شخصیت ضرب می‌کنید.

برای اشخاص حقیقی، سود نهایی برابر است با سود ناخالص ضربدر ۰.۷ و برای اشخاص حقوقی، سود ضربدر ۰.۸. این روش به شما کمک می‌کند حتی بدون مراجعه به بانک، میزان سود خالص خود را پیش‌بینی کنید.

 

مثال کاربردی از محاسبه مالیات برای فرد حقیقی

فرض کنید فردی ۵۰ میلیون تومان با نرخ سود سالانه ۱۸ درصد در بانک سپرده‌گذاری می‌کند. سود ناخالص این فرد برابر با ۹ میلیون تومان در سال خواهد بود.

با توجه به نرخ مالیات ۳۰ درصد، از این مبلغ، ۲.۷ میلیون تومان کسر می‌شود و سود نهایی که فرد دریافت می‌کند، ۶.۳ میلیون تومان است. یعنی یک‌سوم سود به‌طور قانونی وارد خزانه دولت می‌شود.

 

مثال کاربردی از محاسبه مالیات برای شرکت حقوقی

حال فرض کنیم یک شرکت ۱۰۰ میلیون تومان با نرخ سود ۲۰ درصد در بانک سرمایه‌گذاری کرده است.

سود ناخالص این شرکت ۲۰ میلیون تومان خواهد بود. با احتساب مالیات ۲۰ درصد، ۴ میلیون تومان از این سود کسر شده و ۱۶ میلیون تومان به‌صورت سود خالص در اختیار شرکت قرار می‌گیرد.

این تفاوت نرخ مالیات باعث می‌شود شرکت‌ها معمولاً سود بیشتری نسبت به افراد از سپرده‌های خود ببرند.

 

نقش تورم در سود واقعی پس از مالیات

یکی از نکات کلیدی که معمولاً نادیده گرفته می‌شود، مقایسه سود خالص با نرخ تورم سالانه است. برای مثال اگر نرخ سود سپرده ۱۸ درصد و نرخ تورم ۴۵ درصد باشد، حتی قبل از کسر مالیات، شما در حال از دست دادن ارزش سرمایه‌تان هستید. حال اگر از همان سود، ۳۰ درصد هم مالیات کم شود، سود واقعی منفی خواهد بود. در نتیجه درک درست این موضوع می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری شما را به‌کل تغییر دهد.

 

معافیت‌های مالیاتی و استثناها

همه حساب‌های بانکی مشمول این مالیات نمی‌شوند. برخی از حساب‌های قرض‌الحسنه و سپرده‌های خاص، از مالیات معاف هستند یا نرخ بسیار پایین‌تری دارند.

همچنین برخی موسسات خیریه، نهادهای عام‌المنفعه یا تعاونی‌های خاص طبق مقررات خاصی مشمول معافیت مالیاتی هستند. اگر در یکی از این دسته‌ها قرار دارید، توصیه می‌شود پیش از سپرده‌گذاری، با کارشناس امور مالیاتی مشورت کنید.

 

نکاتی برای بهینه‌ سازی سود سپرده با مالیات کمتر

برای کاهش اثر مالیاتی، می‌توانید از چند راهکار ساده استفاده کنید. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، تقسیم مبلغ به چند سپرده در زمان‌های مختلف است تا در هر سال حجم سود مشمول مالیات کمتر باشد. همچنین می‌توانید بخشی از سپرده خود را در قالب حساب‌های قرض‌الحسنه نگه دارید. گزینه دیگر، بررسی ابزارهای مالی جایگزین با معافیت‌های مالیاتی است مانند صندوق‌های درآمد ثابت یا اوراق دولتی که گاه نرخ مؤثر بالاتری دارند.

 

تفاوت نگاه مالیاتی بین فرد و شرکت در برنامه‌ریزی مالی

افراد معمولاً نگاه احساسی‌تری به سود بانکی دارند، درحالی‌که شرکت‌ها با نگاه دقیق‌تری مالیات را در برنامه‌ریزی‌هایشان لحاظ می‌کنند. در بودجه‌بندی سالانه شرکت‌ها، سود خالص پس از مالیات اهمیت بالایی دارد و حسابداران دقیقاً آن را محاسبه می‌کنند. اما بسیاری از افراد عادی، فقط به نرخ سود اعلامی نگاه می‌کنند و پس از دریافت سود، از میزان دریافتی تعجب می‌کنند. درک دقیق و پیش‌بینی‌پذیری این موضوع، نشانه بلوغ مالی است.

 

ارزش افزوده مقاله: بررسی سود واقعی پس از مالیات و تورم

در این بخش به نکته‌ای می‌پردازیم که کمتر کسی به آن توجه می‌کند: سود واقعی بانکی پس از اعمال هم‌زمان مالیات و تورم. برای مثال، اگر نرخ سود بانکی ۲۰ درصد باشد، اما نرخ تورم سالانه ۴۰ درصد، سود واقعی پیش از مالیات منفی ۲۰ درصد است. حالا اگر از همین سود، ۳۰ درصد مالیات هم کسر شود، عملاً نه‌تنها سود نکرده‌اید، بلکه ارزش پولتان هم کاهش یافته است. این تحلیل می‌تواند به شما نشان دهد که آیا سپرده‌گذاری بانکی همچنان انتخاب مناسبی برای سرمایه‌تان هست یا خیر.

 

جمع‌ بندی

در این مقاله به‌صورت جامع با نحوه محاسبه مالیات سود سپرده بانکی برای اشخاص حقیقی و حقوقی آشنا شدیم. فهمیدیم که نرخ مالیات برای افراد ۳۰ درصد و برای شرکت‌ها ۲۰ درصد است. یاد گرفتیم چطور با استفاده از فرمول‌های ساده، سود خالص را محاسبه کنیم و چه نکاتی را برای بهینه‌سازی سود و کاهش مالیات در نظر بگیریم. همچنین تأثیر هم‌زمان نرخ تورم و مالیات بر سود واقعی را بررسی کردیم.