انواع گزارشات حسابداری و نقش آنها در تحلیل و تصمیم گیری مالی

 گزارشات مالی، زبان مشترک کسب‌وکارها و ابزار اصلی برای ارائه تصویری شفاف از وضعیت و عملکرد مالی یک شرکت هستند. این گزارشات که بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه می‌شوند اطلاعات حیاتی درباره وجوه نقد، دارایی‌ها بدهی‌ها سرمایه، درآمد و هزینه‌ها را در اختیار مدیران، سرمایه‌گذاران، بانک‌ها و دیگر ذی‌نفعان قرار می‌دهند هدف اصلی از تهیه این اسناد، فراهم‌آوردن مبنایی مستحکم برای ارزیابی سلامت مالی، پیش‌بینی آینده و در نهایت، اتخاذ تصمیمات اقتصادی آگاهانه است. بدون درک و تحلیل این گزارشات، تصمیم‌گیری برای تخصیص منابع، برنامه‌ریزی استراتژیک و جذب سرمایه مانند راه‌رفتن در تاریکی خواهد بود. در ادامه ضمن بررسی نمونه‌هایی از این گزارشات مانند ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع، نقش هر یک در فرایند تحلیل و تصمیم‌گیری مالی را هم شرح می‌دهیم.

ترازنامه: تصویری از وضعیت مالی در یک لحظه

 ترازنامه که با نام صورت‌وضعیت مالی نیز شناخته می‌شود؛ مانند یک عکس فوری است که وضعیت مالی شرکت را در یک تاریخ خاص (مثلاً پایان سال مالی) نشان می‌دهد این گزارش بر اساس معادله اساسی حسابداری (دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام) تنظیم می‌شود.

اجزا و محتوای ترازنامه:

 سمت راست ترازنامه، دارایی‌ها را نمایش می‌دهد که منابع تحت کنترل شرکت هستند و انتظار می‌رود در آینده منافع اقتصادی را عاید شرکت کنند. دارایی‌ها هم خود به دو گروه جاری (مانند موجودی نقد، حساب‌های دریافتنی و موجودی کالا) و غیرجاری (مانند اموال، ماشین‌آلات و سرقفلی) تقسیم می‌شوند

 سمت چپ ترازنامه هم بدهی‌ها (تعهدات شرکت به دیگران) و حقوق صاحبان سهام (حق مالی مالکان بر دارایی‌های شرکت) را نشان می‌دهد.

نقش ترازنامه در تحلیل و تصمیم‌ گیری:

 ترازنامه به سؤالات کلیدی مانند شرکت چه دارایی‌هایی در اختیار دارد؟ یا شرکت چه میزان بدهی دارد؟ و دارایی‌ها از چه منابعی تأمین می‌شوند؟ پاسخ می‌دهد. تحلیل‌گران با بررسی نسبت‌های مالی مشتق شده از ترازنامه، مانند نسبت جاری (برای سنجش توانایی پرداخت بدهی‌های کوتاه‌مدت) و نسبت بدهی، سلامت مالی، نقدینگی و ساختار سرمایه شرکت را ارزیابی می‌کنند این اطلاعات برای مدیران در زمینه مدیریت بدهی، برای سرمایه‌گذاران در ارزیابی ریسک و برای بانک‌ها در اعطای تسهیلات حیاتی هستند.

صورت سود و زیان: نمایی از عملکرد مالی در یک دوره

 صورت سود و زیان، خلاصه‌ای از درآمدها و هزینه‌های یک شرکت در یک دوره زمانی مشخص (مثلاً یک سال مالی) است. این گزارش نشان می‌دهد که شرکت در طول دوره موردنظر چه کرده و آیا از فعالیت‌های خود مطلوبیت اقتصادی ایجاد کرده است یا خیر.

ساختار صورت سود و زیان:

 این گزارش معمولاً با فروش یا درآمد عملیاتی آغاز می‌شود سپس هزینه‌های عملیاتی مانند بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه‌های فروش و اداری از آن کاسته می‌شوند تا سود ناخالص و سود عملیاتی به دست آید. پس از کسر هزینه‌های مالی و مالیات، در نهایت سود یا زیان خالص گزارش می‌شود

نقش در تحلیل و تصمیم ‌گیری:

 صورت سود و زیان، معیار مستقیمی برای سنجش سودآوری و کارایی مدیریت شرکت فراهم می‌کند سرمایه‌گذاران با تحلیل روند سودآوری و حاشیه سود شرکت (مانند حاشیه سود خالص)، چشم‌انداز آینده آن و پتانسیل رشد را ارزیابی می‌کنند مدیران نیز از این گزارش برای شناسایی نقاط قوت و ضعف در کنترل هزینه‌ها قیمت‌گذاری و بهینه‌سازی عملیات استفاده می‌کنند.

 صورت جریان وجوه نقد

 این گزارش، ورود و خروج وجوه نقد را در یک دوره مالی نشان می‌دهد و بر خلاف صورت سود و زیان که بر مبنای تعهدی تهیه می‌شود بر مبنای نقدی است. صورت جریان وجوه نقد، جریان‌های نقدی را در سه حوزه اصلی دسته‌بندی می‌کند

 ۱. فعالیت‌های عملیاتی:

این بخش شامل دریافت‌های نقدی از مشتریان و پرداخت‌های نقدی به تأمین‌کنندگان و کارکنان است. جریان نقدی مثبت از این بخش، نشان‌دهنده توانایی شرکت در ایجاد نقدینگی از کسب‌وکار اصلی خود است.

 ۲. فعالیت‌های سرمایه‌گذاری:

این دسته شامل خریدوفروش دارایی‌های بلندمدت (مانند املاک و ماشین‌آلات) است.

 ۳. فعالیت‌های تأمین مالی:

فعالیت‌های تأمین مالی شامل دریافت وام از بانک‌ها بازپرداخت اصل آن و انتشار یا خرید سهام است.

 نقش صورت جریان وجوه نقد در تحلیل و تصمیم‌گیری:

 این گزارش به سؤال بسیار مهم پول نقد از کجا آمده و به کجا رفته است؟ پاسخ می‌دهد تحلیل این صورت مالی برای ارزیابی توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌ها تأمین مالی گسترش فعالیت‌ها و ادامه حیات بدون نیاز به منابع مالی خارجی ضروری است. یک شرکت ممکن است سودآور باشد، اما به دلیل مدیریت ضعیف جریان نقدی با مشکل کمبود نقدینگی مواجه شود که صورت جریان وجوه نقد این امر را به‌وضوح نشان می‌دهد.

 صورت سود و زیان جامع و یادداشت‌های توضیحی:

 صورت سود و زیان جامع، کلیه درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده (اعم از تحقق‌یافته و تحقق‌نیافته) را در یک دوره نمایش می‌دهد مواردی مانند سود و زیان انباشته و تغییرات ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌های ثابت در این گزارش منعکس می‌شوند این صورت، دید جامع‌تری از عملکرد مالی شرکت ارائه می‌دهد که در صورت سود و زیان عادی منعکس نمی‌شود

 یادداشت‌های توضیحی هم جزءلاینفک گزارشات مالی هستند و به تشریح و تفضیل اقلام منعکس شده در سایر صورت‌های مالی می‌پردازند یادداشت‌ها شامل خلاصه‌ای از رویه‌های حسابداری، توضیح درباره بدهی‌های احتمالی و تجزیه‌وتحلیل حساب‌های خاص است. این اطلاعات برای درک کامل و دقیق گزارشات مالی و اتخاذ تصمیماتی مبتنی بر تمامی جوانب، کاملاً ضروری هستند.

جمع‌بندی:

گزارشات حسابداری مانند ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع، تنها اعدادی بی‌روح نیستند، بلکه روایتگر داستان مالی یک کسب‌وکار هستند. این ابزارهای قدرتمند، امکان ارزیابی عملکرد گذشته، درک وضعیت موجود و پیش‌بینی آینده یک واحد اقتصادی را فراهم می‌سازند؛ ازاین‌رو توانایی درک، تفسیر و تجزیه‌وتحلیل این گزارشات، نه یک مهارت تخصصی، بلکه یک ضرورت برای مدیران، سرمایه‌گذاران و تمامی ذی‌نفعان یک بنگاه اقتصادی به شمار می‌آید. در این مسیر، ابزارهایی مانند مدیریار ارم می‌توانند با سادگی و دقت بالا، این فرآیند را تسهیل کنند و داستان مالی را واضح‌تر روایت نمایند.

 

جهت اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در مدیریار ارم در تماس باشید.