09022264672 
info@radservice.com 
حفظ سلامت کارگران یکی از مهم‌ترین اصول در قانون کار است. در طول زمان، بیماری‌ها و حوادث ناگهانی ممکن است عملکرد افراد را مختل کند و در نتیجه نیاز به مرخصی برای بهبود و درمان وجود دارد.
یکی از انواع مرخصی‌هایی که قانون کار به طور مشخص به آن پرداخته است، مرخصی استعلاجی است.
این نوع مرخصی فرصتی است که کارگر می‌تواند با اطمینان خاطر از حقوق و مزایای خود، روند درمانی‌اش را طی کند.
اما شرایط دقیق استفاده از مرخصی استعلاجی چیست؟ چه مراحلی باید طی شود؟ و چه حقوقی برای کارگر محفوظ است؟ در این مقاله با زبانی ساده و مستند به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.
مرخصی استعلاجی چیست؟
مرخصی استعلاجی در واقع مرخصی است که به کارگر یا کارمند به دلیل ابتلا به بیماری، آسیب جسمی یا حادثه داده می‌شود تا بتواند بدون نگرانی از بابت شغل و حقوق خود به درمان و بهبودی بپردازد.
این نوع مرخصی معمولاً بر اساس گواهی پزشک معتمد و توسط مراکز درمانی رسمی صادر می‌شود و در مدت مرخصی، حقوق و مزایای کارگر همچنان پرداخت می‌شود.
شرایط قانونی استفاده از مرخصی استعلاجی
۱. وجود بیماری یا آسیب جسمی معتبر
اولین شرط استفاده از مرخصی استعلاجی، وجود بیماری، حادثه یا آسیب جسمی است که مانع از انجام وظایف کاری شود. این وضعیت باید توسط پزشک معتمد و مراکز درمانی رسمی تایید شود. بیماری باید به‌گونه‌ای باشد که فرد به استراحت و درمان نیاز داشته باشد و قادر به انجام کار نباشد.
۲. ارائه گواهی پزشکی معتبر
کارگر باید حتماً گواهی پزشکی صادر شده توسط پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی یا مراکز درمانی مورد تایید را به کارفرما ارائه دهد. این گواهی باید مدت زمان نیاز به استراحت را مشخص کند.
۳. اطلاع‌رسانی به کارفرما
کارگر موظف است در اولین فرصت به کارفرما اطلاع دهد که به بیماری یا آسیب دچار شده و قصد استفاده از مرخصی استعلاجی دارد. ارائه مدارک پزشکی معتبر و رسمی به کارفرما از این مرحله شروع می‌شود.
۴. رعایت مدت زمان مرخصی
مدت زمان مرخصی استعلاجی باید دقیقا بر اساس نظر پزشک و مطابق قوانین تامین اجتماعی باشد. اگر کارگر بیش از مدت تعیین شده مرخصی استعلاجی بگیرد، ممکن است حقوق او قطع شود و حتی مشکلاتی در حفظ قرارداد کاری ایجاد گردد.
مراحل درخواست مرخصی استعلاجی
- مرحله اول: مراجعه به پزشک یا مرکز درمانی معتبر
کارگر ابتدا باید به پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی یا مراکز درمانی رسمی مراجعه کرده و وضعیت سلامتی خود را معاینه کند. - مرحله دوم: دریافت گواهی پزشکی
پزشک معتمد پس از بررسی وضعیت جسمی و روانی کارگر، در صورت نیاز، مدت زمان مرخصی استعلاجی را در گواهی پزشکی درج می‌کند. - مرحله سوم: اطلاع‌رسانی به کارفرما و تحویل مدارک
کارگر موظف است این گواهی و مدارک پزشکی را به کارفرما ارائه داده و درخواست مرخصی استعلاجی را مطرح کند. - مرحله چهارم: ثبت مرخصی توسط کارفرما
کارفرما پس از دریافت مدارک، مرخصی استعلاجی کارگر را در سیستم‌های مربوط به اداره کار و تامین اجتماعی ثبت می‌کند. - مرحله پنجم: استفاده از مرخصی و بازگشت به کار
کارگر باید در مدت تعیین شده مرخصی استعلاجی را بگذراند و پس از پایان آن، در صورت بهبود، به سر کار بازگردد. در صورت نیاز، ارائه گواهی سلامت نیز ممکن است الزامی باشد.
حقوق و مزایای کارگر در دوران مرخصی استعلاجی
- پرداخت حقوق کامل
در طول مرخصی استعلاجی، کارگر حقوق کامل خود را دریافت می‌کند، به‌طوری‌که این مدت از نظر مالی مشکلی برای او ایجاد نمی‌کند. - حفظ مزایای شغلی
مزایای شغلی و بیمه‌ای کارگر طی مدت مرخصی حفظ می‌شود و این مدت به عنوان سابقه کار او محاسبه می‌شود. - حفظ امنیت شغلی
استفاده از مرخصی استعلاجی نباید منجر به فسخ قرارداد کار شود و کارفرما نمی‌تواند صرفا به دلیل استفاده از این مرخصی، قرارداد کارگر را قطع کند.
تفاوت مرخصی استعلاجی با سایر انواع مرخصی‌ها
مرخصی استعلاجی به طور خاص برای مواقع بیماری و آسیب است و بر خلاف مرخصی بدون حقوق یا مرخصی استحقاقی، حقوق و مزایای کامل را برای کارگر به همراه دارد. همچنین برای استفاده از این مرخصی، ارائه مدارک معتبر پزشکی ضروری است که در مرخصی‌های عادی این الزام وجود ندارد.
مسئولیت‌های کارفرما در مرخصی استعلاجی
- پذیرش مرخصی و پرداخت حقوق
کارفرما موظف است پس از ارائه مدارک معتبر مرخصی استعلاجی کارگر را قبول کند و حقوق قانونی او را پرداخت نماید. - عدم فسخ قرارداد به دلیل مرخصی
کارفرما حق ندارد قرارداد کارگر را صرفا به دلیل استفاده از مرخصی استعلاجی فسخ کند. - ثبت و گزارش مرخصی
کارفرما باید مرخصی را در سامانه‌های مربوط به اداره کار و تامین اجتماعی ثبت کند و گزارش‌های لازم را ارائه دهد.
مسئولیت‌های کارگر در استفاده از مرخصی استعلاجی
- ارائه مدارک معتبر
کارگر باید مدارک پزشکی معتبر و رسمی ارائه دهد و از ارائه مدارک جعلی یا سوءاستفاده خودداری کند. - اطلاع‌رسانی به موقع
کارگر موظف است هر چه سریع‌تر موضوع بیماری و نیاز به مرخصی را به کارفرما اطلاع دهد. - رعایت مدت زمان مرخصی
کارگر باید مرخصی را مطابق مدت تعیین شده توسط پزشک و قانون استفاده کند و بدون اجازه مرخصی را تمدید نکند.
نکات کلیدی و هشدارهای مهم
- سوءاستفاده از مرخصی استعلاجی می‌تواند تبعات قانونی داشته باشد و به اعتبار و حقوق کارگر آسیب بزند.
- گواهی‌های پزشکی جعلی مورد قبول نیستند و در صورت کشف، موجب پیگرد قانونی خواهند شد.
- کارفرما نباید بدون بررسی مدارک معتبر، مرخصی استعلاجی را رد کند.
- کارگران بهتر است همیشه مدارک خود را به صورت مکتوب و ثبت شده ارائه دهند تا در آینده مشکلات احتمالی رفع شود.
سوالات متداول درباره مرخصی استعلاجی
آیا کارگر می‌تواند بدون گواهی پزشکی مرخصی استعلاجی بگیرد؟
خیر، مرخصی استعلاجی تنها با ارائه گواهی معتبر از پزشک معتمد یا مراکز درمانی رسمی قابل قبول است.
مدت مرخصی استعلاجی چقدر است؟
مدت مرخصی به تشخیص پزشک بستگی دارد و ممکن است از چند روز تا چند ماه متغیر باشد، البته بر اساس قانون محدودیت‌هایی نیز وجود دارد.
حقوق کارگر در مرخصی استعلاجی چگونه پرداخت می‌شود؟
حقوق کارگر به طور کامل و طبق مقررات تامین اجتماعی پرداخت می‌شود و در طول این مدت بیمه نیز برقرار است.
آیا کارفرما می‌تواند به دلیل مرخصی استعلاجی قرارداد کارگر را فسخ کند؟
خیر، قانون کار کارفرما را از فسخ قرارداد به دلیل استفاده از مرخصی استعلاجی منع کرده است.
جمع‌بندی
مرخصی استعلاجی یکی از حقوق اساسی و قانونی هر کارگر است که ضمن حمایت از سلامت وی، امنیت شغلی را نیز تضمین می‌کند. رعایت دقیق شرایط قانونی و مدارک لازم توسط کارگر، همراه با مسئولیت‌پذیری کارفرما در قبول و پرداخت حقوق، موجب حفظ نظم و عدالت در روابط کاری می‌شود. اطلاعات صحیح و آگاهی از روند و شرایط مرخصی استعلاجی به کارگران و کارفرمایان کمک می‌کند تا در شرایط حساس بیماری یا آسیب، بهترین تصمیمات را اتخاذ کرده و از حقوق خود به درستی دفاع کنند. این مرخصی نه تنها حمایت قانونی است، بلکه کلیدی برای حفظ سلامت و رضایت در محیط کار به شمار می‌رود.